21 lip 2011

Przegląd japońskich sztuk walki oraz broni

Przedstawiam przegląd sztuk walki stosowany/ch w Japonii.

Ogólnie możemy wyróżnić 2 grupy: sztuki stosowane z bronią oraz sztuki (sporty) walki bez broni.

Sztuki z bronią dzielą się na 3 podgrupy:

- Główna: - łucznictwo: -  kyujutsu
                                        -  kyudo
                                        -  shagei

Ogólne założenia łucznictwa - pojęcia:
  • Przez wiele stuleci łuk stanowił główną broń wojownika
  • z czasem przekształcał się do postaci dyscypliny sportowej pod kierunkiem przewodników duchowych i w takiej niezmienionej formie przetrwał do dziś pod nazwą kyudo
  • każdy z ważniejszych rodów posiadał własne strzelnice wew i zew (matoba, iba, yaba)
  • makiwara- cel, yadate - pojemniki na strzały, ya-bako- futerały na strzały, chado-kake - stojaki do łuków, ite- łucznik, yumi-tori - "posiadacz łuku"
  • w średniowiecznej Japonii uważano łuk za istotna część edukacji
  • zawody łucznicze zaczęto organizować już w IV w n.e, było ulubionym zajęciem arystokracji, wtedy też rozwinięto i sklasyfikowano podstawowy system treningu.
  • trening polegał przede wszystkim na strzelaniu do celów ruchomych, i nie; z pozycji stojącej i podczas jazdy konnej.
  • do nieruchomych celów zaliczamy:
  • o-moto - duży cel; marumono - okrągły cel; i kusajishi - jeden cel - każdy ustawiony w innej odległości i innym rozmiarem tarczy. Cele dla utrudnienia zawieszano czasem na żerdziach i wprawiano w ruch. 
  • strzelanie z końskiego grzbietu był najbardziej arystokratyczny - łucznicy nie zajmowali się dalszym losem przeciwnika. Robili to za niego piesi giermkowie jeśli była to osoba podrzędna. W innym przypadku sam się tym zajmował.  
  • samo strzelanie wymagało właściwego treningu:
  • do najbardziej popularnych form należało:
  • yabusame - pełen galop, do potrójnego celu; kasagake - do bambusowego kapelusza; inuoumono - do psów; inuoi - polowanie na psy; oitorigari - polowanie na ptaki a także - makigari - wielkie polowanie na niedźwiedzie, jelenie etc. 
  • yodo-droga strzały; tokasagake - strzelanie z daleka; kokasagake - strzelanie z bliska
  • do łuków krótkich zaliczamy: 
  • hankyuu-na palo bitwy; yokyu - dla rozrywki; suzume-yumi - do polowań; azusa-yumi - używany przez szamanów
  • Buki-Niyaku opisuje 5 typów łuków: maru-ki - okrągły; shige-no-yumi - owijany rattanen; bankyu lub hankyu - podobny do poprzedniego lecz w mniejszym rozmiarze i hoko-yumi - o kształcie "tatarskim".
  • oprócz powyższych typów był tez bojowy łuk (daikyu) noszony przez kawalerie i piechotę
  • tsura-sashi to specjalni rzemieślnicy produkujący cięciwy
  • tsuru-maki - koszyk na cięciwy; yebira - kołczany; yazutsu (yatsubo) - lżejsza wersja klasycznego kołczanu z mniejszą ilością strzał 
  • utsubo; kari ebira, otwarte kołczany; stojące; zamknięte używane przez różnych wojowników; ya-haki - rzemieślnicy wytwarzający strzały; yagara - strzały wykonane z trzciny; yajiri - grot
  • do treningu używano stępionych strzał - matoya
  • ki-hoko - drewniane groty
  • hao-shi, ming-ti - "gwiżądżące strzały"
  • hi-ya - "ogniste strzały"
  • groty: kompaku-gata; sampaku/maku-muki; tsurugi-jiri; tobu/tobi-naoshi; hoso-yanagiba; watakushi; yanagi-ba; togari-ya; kira-ha-hirane; rizetsu; ryokai; tadenari; hikime; karimata z hiki-me (strzała-piła); watakushi
  • łucznictwo ceremonialne - yabusame
  • meigen - dźwięk zwalnianej cięciwy a ceremonialne zwalniane: tanjo-hikme, yagoshi-hikime
  • łuku używano również podczas seppuku
  • ceremonia yumitori-shiki
  • bliskie strzelanie - chikamoto
  • dalekie strzelanie - enteki
  • podstawowe ruchy stosowane w szkołach: zrównoważona pozycja -ashibumi; oddychanie - dozukuri; wyjęcie strzały - yugame; wzniesienie łuku z nałożoną strzałą - uchikoshi; opuszczenie łuku i napięcie cięciwy - kai; zwolnienia cięciwy - hanare; i końcowy moment koncentracji - zanshin

****
               - walka włócznią: - sojutsu
                                              - yarijutsu
                                              - naginatajutsu (naginata)
                                              - sodegaramijutsu
                                              - sasumatajutsu

Ogólne założenia włóczni - pojęcia:
  • najstarsza była halbarda hoko (chiny)
  • oryginalna konstrukcją była prosta włócznia yari
  • yari-kake - stojaki
  • sujigare - wzmacnianie i dekorowane metalowymi paskami i pierścieniami
  • kształty: proste, wygięte, nieregularne
  • yari-saki - kształt wierzchołka
  • najstarszy z typów yari - dużych rozmiarów tsukushi-boko, inne: shakujo-yari
  • oszczepy: uchi-ne, nage-yari, makura-yari oraz naguya; te-yari i te-boko
  • z forma przejściową - nakamaki
  • naginata: tsukushu-naginata; ta-no-saki
  • naginate używały także kobiety
  • sasu-mata; futamata-yari; magari-yari; kagiyari; sode-garami; tsuku-bo; kumade; yari-ate (yari-hasami i yari-sashi); tampo 
  • yarijutsu - technika posługiwania się prostą yori 
  • nagina-tajutsu
  • take-yari 
  • shakujo- kij buddyjski
  • su-yari
  • sade-garami

***
               - szermierka: - tojutsu
                                       - kenjutsu
                                       - kendo
                                       - iaijutsu
                                       - iaido
                                       - tantojutsu
Główne założenia - pojęcia szermierki 
  • w życiu chłopca należącego do klasy samurajów istniały dwa główne punkty zwrotne
  • w pierwszym była ceremonia, w której otrzymywał swój pierwszy miecz mamori-gatama z przymocowaną sakwą, którego pochwa i rękojeść pokryte były brokatem; chłopcy nosili do 5 roku życia
  • drugą było gembuku - a było to przyjęcie do grona dorosłych. Otrzymywał wtedy pierwsze prawdziwe miecze i zbroje a jego włosy ścinano we fryzurę noszoną przez wojowników
  • wszyscy żołnierze niezależnie od pozycji ćwiczyli się we władaniu mieczem
  • shira-tachi; tachi 
  • to-ken- kazdy rodzaj miecza; jego najstarszą formą jest tsurugi lub ken
  • katany: jin-tachi
  • daisho - akatana, wakizashi
  • nodachi/ dai-katana
  • miecze: daito-długi; tachi; katana- średnie; wakizashi - średnio-krótszy; tanto; aikuchi - krótki
  • katana-zatsu - futerał 
  • sage-o - sznury mocujące miecze do pasa
  • hikihada, shirazaya - pokrowce
  • chisa-katana
  • tanto/hamadashi - sztylety
  • aikuchi
  • yori-toshi, himagatana
  • kozuka-nóz
  • kogai -ozdobna szpila
  • sanhei - kowale
  • meiki - eksperci
  • Nen-ryu - szkoła fechtunku jednej z najstarszych szkół
  • Shinto ryu, Aisu-kuge ryu, Itto ryu, Koto-eiri ryu (ezoteryczna), Shinkage ryu, Aisoko ryu
  • bokken - drewniany miecz ćwiczebny
  • po 1868 r. zaczęto stosować ochronny ekwipunek 
  • (men-hełm, do - ochraniacz klatki piersiowej, tare - cięcia, kote - rękawice)
  • kiri - cięciwa, tsuki - pchnięcie, kisagake - ruch (ataku), iaijutsu - ruch obnażania (miecza)
  • iaido
  • szkoły iai: Katori-shinto, Hasegawa, Yagyu, Omori Mukai
  • nodachi
  • metoda nito
  • tai-sabaki - technika
  • ko-gatana - nóż
  • tantijutsu - sztuka
  • kaiken - sztylet
  • sage-o - sznur
  • kurikata - pętla przy pochwie
  • kumitachi
  • shinai - kij - starożytny chikuto
  • katsugi - bloki
  • cele: głowa, krtań, boki klatki piersiowej i nadgarstki
  • renshi-trenerzy, kyoshi - instruktorzy, hanshi- mistrzowie


              - jeździectwo: - bajutsu
                                        - jobajutsu
                                        - suibajutsu
               - pływanie: - suieijutsu
                                    - oyogijutsu
                                    - katchu gozen oyogi

- Drugorzędne:
      - sztuka posługiwania się wojennym wachlarzem - tessenjutsu (tessen)

  • sashiba
  • chukei - dworski wachlarz
  • wachlarze ceremonialne
  • uma-shirushi-jedwabne wachlarze
  • saihai (miotelki) służyły do podkreślania wykonywanych poleceń
  • uchiwa/dansen - osobiste, sztywne, nieskładane 
  • ogi/sensu - składane
  • shaku
  • gumbai-uchiwa - wachlarz wojenny
  • gunsen - składane, noszone do czasów dzisiejszych przez sędziów sumo
  • tetsu-sen/tessen - noszone na co dzień
  • Yagyu ryu - szkoła


      - sztuka walki kijem: - jojutsu (bo)
                                     - jodo
                                     - tetsubojutsu
        -sztuka posługiwania się jitte: - juttejutsu (jitte)

- Poboczne:
            - sztuka walki łańcuchem itp.:
                                                - kusarijutsu
                                                - kusarigamajutsu
                                                - manrikikusari
                                                - chigirigijutsu
                                                - gegikanjutsu
                  - sztuki tajemne: - ninjutsu

  • początki ninjutsu 500-300 r.p.n.e
  • głównymi celami były: infiltracja środowiska, sabotaż i zabójstwa oraz zniknięcia po misji
  • toiri-no-jutsu - sztuka wnikania na teren wroga
  • chikairi-no-jutsu - sztuka przenikania w czasie wojny
  • jonin - przywódca, chunin - zastępca, genin - agenci
  • ninja trzeba było się urodzić. Każda grupa posiadała własne rodzaje broni i własne techniki walki, które utrzymywano w sekrecie i przekazywano ja z ojca na syna
  • toniki, shaken, shuko
  • hurikenjutsu
  • koppa - sztuka łamania kości
  • sai 
  • saiminjutsu - wróżenia z ręki 
  • hipnoza
  • shurikenjutsu
  • yubijutsu - atak na punkty witalne

                                             - toiri-no-jutsu
                                             - shinobijutsu
                                             - chikairi-no-jutsu
                                             - shurikenjutsu
                                             - yubijutsu
                                             - koppo
                                             - fukihari
                                             - suijohokojutsu

No to teraz czas na sztuki (sporty) walki bez broni
                            - bez grup: - aikido
                                             - aikijutsu
                                             - chikarakurabe
                                             - chogusoku
                                             - genkotsu
                                             - gusoku
                                             - hakushi
                                             - judo
                                             - jujustu
                                             - karate
                                             - kempo
                                             - kiaijutsu
                                             - kogusoku
                                             - koshi-no-mawari
                                             - koshi-no-wakari
                                             - kumiuchi
                                             - roikumiuchi
                                             - shikaku
                                             - shnobi
                                             - shubaku
                                             - sumai
                                             - sumo
                                             - taido
                                             - taidojutsu
                                             - torite
                                             - wajutsu
                                             - yawara

ja ne

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz