Szkoły i prądy filozoficzne w buddyźmie cz.2

Ciąg dalszy...

1. Tendai - to szkoła buddyzmu japońskiego, założona przez Saichō w 805 roku. Szkoła wywodzi się z chińskiej szkoły buddyzmu mahajany - tiantai - zwanej też Szkołą Sutry Lotosu.

W 822 roku nadano klasztorowi Tendai prawa niezależnej ordynacji na górze Hiei.  W 823 r.klasztor Enryaku-ji uzyskał pozwolenie na ustanowienie własnych reguł życia klasztornego, które opracował Saicho, wzorując się na ślubach bodhisattów. Program Saicho cechowała bardzo surowa dyscyplina ograniczająca życie mnichów wyłącznie do praktyk religijnych.

Dzięki dokonanym zmianom klasztor uzyskał przychylność dworu i w bardzo krótkim czasie zwiększył liczebność mnichów.

2. Huayan - powstała w Chinach. Twórcami szkoły byli: Dushun (557-640), Zhiyan (602-668) oraz Fazang (643-712).

Dushun położył podwaliny filozofii szkoły poprzez wprowadzenie nowej terminologii. Na oznaczenie ostatecznej rzeczywistości użył on terminu li –znaczy zasada, zamiast terminu śunjata oraz shi – rzecz lub zdarzenie, zamiast pojęcia rupa – forma. Wprowadził on także koncepcję nieistnienia zakłóceń między li i shi.

Fazang, uważany za prawdziwego założyciela tej szkoły, usystematyzował filozofię huayan, wyróżniając różne kategorie istnienia. Podzielił rzeczywistość na obszar zasady i obszar rzeczy, podkreślając, że te dwie kategorie przenikają się nawzajem i są wzajemnie tożsame.

Chengguan (738-839) przedstawił koncepcję czterech obszarów dharm:

- obszar zasady,

- obszar rzeczy,

- obszar niezakłóconej harmonii między zasadą i rzeczami,

- obszar niezakłóconej harmonii między wszystkimi rzeczami.

Nauka szkoły huayan opiera się na Sutrze Avatamsaka. Sutra ta nie jest tekstem jednolitym. Jest zbiorem kilku tekstów, z których w sanskryckiej wersji przetrwały tylko dwa: Sutra Daśabhumika i Sutra Gandavyuha.

Szkoła huayan zaprzecza rzeczywistemu istnieniu świata zjawisk, świata, który istoty ludzkie przeżywają aktualnie w doświadczeniu.

3. Kegon - należał do tradycji mahajany i opierał się na Sutrze Girlandy (jap. Kegon-kyō) oraz na chińskiej szkole Huayen. Rozpowszechniła się w Japonii dzięki chińskiemu nauczycielowi Daoxuan Lushi, który wprowadził do buddyzmu japońskiego kodeks zasad życia zakonnego, obowiązujące w szkołach Dalekiego Wschodu oraz szkołę chan.

Dzięki wsparciu cesarza Shomu szkoła kegon bardzo szybko stała się popularna z całym kraju. Przez cały VII w. pozostawała przede wszystkim doktryną arystokratyczną. 

Szkoła zaczęła podupadać w epoce Nara, wypierana przez coraz bardziej wpływowe szkoły tendai i Czystej Ziemi. Po tym okresie nie odzyskała już swojej pozycji, jaką miał w VIII w., przetrwała jednak ona do dzisiaj. Jej główną siedzibą szkoły jest Tōdaiji.

4. Zhenyan - Inna nazwa tej szkoły to mijiao zong (szkoła Tajemnej Nauki). Powstała na początku VIII w. Do rozwoju szkoły przyczynili się Yixing oraz mistrzowi indyjscy, działający w Chang`an, którzy dodali swoje komentarze i przekłady innych tekstów tantrycznych. Są oni uznawali za ojców szkoły zhenyan.

Nauczanie shenganzong charakteryzuje się bardzo obszernym zestawem technik i środków służących wzmocnieniu potencjału duchowego. Ponadto szkoła stawia na pierwszym miejscu praktyczny aspekt drogi do wyzwolenia. Przy odpowiednim ukierunkowaniu i wzmocnieniu można doprowadzić do oświecenia znacznie szybciej niż inne drogi. Szkoła nie przetrwała do dziś, jednakże jej nauki stały się podstawą szkoły Shingon oraz wywarły wpływ na szkołę chan.

5. Shingon -  japońska szkoła tantryczna, działająca do dzisiaj. Odpowiednik chińskiej szkoły zhenyan zong, założona w 806 roku przez Kūkai.

Shingon zawiera nauki wadżrajany pochodzące od Buddy Siakjamuniego, a centralną postacią tantr shingon jest "Kosmiczny Budda" Wajroczana. Odróżnia to shingon od buddyzmu tybetańskiego, zgodnie z którym centralną postacią tantr wewnętrznych ningma jest "Pierwotny Budda" Samantabhadra, a tantr jogi najwyższej sarma jest "Pierwotny Budda" Wadżradhara lub "Pierwotny Budda" Kalaczakra. Tym niemniej nie przeczy to, że wszyscy  buddowie odnoszą się do Dharmakai Buddy Siakjamuniego zgodnie z buddyzmem mahajany oraz faktowi, że buddyzm tybetański zawiera też wcześniejsze przekazy tantr Krija, Carja i Yoga z Indii m.in. z "Kosmicznym Buddą" Wajroczaną, od których również wywodzi się shingon.

Praktykowanie shingon, oparte na stosowaniu różnorodnych technik rytualnych służących wizualizacji bóstw, przyczyniło się do wielkiego rozkwitu sztuki, inspirowanej tekstami tej szkoły.

6. Chan - jedna z najważniejszych szkół chińskiego buddyzmu, założona w VI wieku przez Bodhidharmę. Szkoła ta należy do praktycznej i medytacyjnej tradycji buddyzmu, w odróżnieniu od teoretycznej i filozoficznej tradycji doktrynalnej.

Zgodnie z założeniami szkoły naturę buddy posiadają wszystkie czujące istoty. Według pierwotnej doktryny chan oświecenia można doświadczyć bezpośrednio poprzez szczególną praktykę medytacyjną łączącą dhjanę i pradżnie.

7. Sakjapa - Tradycja tej szkoły wywodzi się z Indii, przede wszystkim od Wirupy, który był pierwszym człowiekiem propagującym najbardziej charakterystyczne dla tej tradycji nauki Lamdre "ścieżki i owocu" (tybetański lam 'bras). Drugim źródłem pochodzenia sakji jest przekaz tantry Wadżrakilaja pochodzący od Padmasambhawy, gdyż zanim otrzymano przekaz Lamdre praktykowano w linii przekazu również owe unikalne nauki ningma. Ponadto sakja otrzymuje unikalny przekaz Wadżrajogini, który w odróżnieniu od szkoły Kagju nie pochodzi od Marpy Tłumacza, ale od "dwóch braci z Phamthingpa" Jigme Dragpa i Ngawang Dragpa, którzy praktykowali u mahasiddy Naropa w Indiach. Przekaz ten utrzymuje dziś również szkoła gelug.

Tradycja sakjapów w Tybecie rozpoczyna się od założenia klasztoru w okolicy zwanej Sakja, w prowincji Tsang. Nazwa ta dosłownie oznacza "szara ziemia", ponieważ taki kolor miała ziemia w tamtej okolicy, co interpretowano jako pomyślny znak. Klasztor Sakja został założony w 1073 roku przez Gönczoka Gjelpo (1034-1102), a wraz z późniejszym dojściem do władzy linii sakjapów stał się on jednym z największych klasztornych ośrodków w Tybecie. Gönczok Gjelpo był uczniem tłumacza Drokmiego, który z kolei podróżował do Indii i studiował sanskryt u Śantipy, jednego z większych mistrzów tamtych dni, autora komentarza do tantry Hewadżra. Drokmi sprowadził tę tantrę do Tybetu i przetłumaczył ją. Później stała się ona podstawowym tekstem tantrycznych praktyk sakjapów.

ja ne