19 paź 2012

Yijing - Księga przemian (opracowanie)


Yijing lub Zhouyi (Przemiany Zhou) był uważany początkowo za podręcznik wróżbiarski, jednakże wraz z "Dziesięcioma skrzydłami", uznać go można także za dzieło filozoficzne.

Autorzy: nieznani a w tym:
- odkrycie 8 trygamów przypisuję się pierwszemu z Pięciu Cesarzy, Fu Xi (2852-2737 r. p.n.e.)
- utworzenie 60 heksagramów i opracowanie do nich komentarzy przypisuje się Ji Changowi, pośmiertnie znanemu jako król Wen - założycielowi dynastii Zhou
- Ji Dan, młodszy syn Ji Changa, znany jako Zhou Gong, uznawany jest za autora sentencji do każdej linii (sześciu do jednego heksagramu)
- natomiast Konfucjusza uważa się za prawdopodobnego autora zestawu komentarzy "Dziesięciu skrzydeł"

Data powstania:
Dokładnie nie wiadomo, pierwsze wzmianki o księdze obejmuję okres około ośmiu wieków

Charakter dzieła:
- podręcznik wróżbiarstwa
- filozofia kosmosu
- filozofia przemiany
- etyka

Podstawowe poglądy:
- "Heksagramy zbudowane z linii yin i yang można wykorzystywać do prognozowania przyszłosci"
- "Układ heksagramów stanowi model kosmosu"
- "Linie yang oznaczaja siłę i ruch, linie yin oznaczaja miękość i spoczynek"
- "Jest 8 podst. trygramów: Ziemia, Góra, Woda, Grzmot, Niebo, Jezioro, Ogień i Drzewo (lub Wiatr)"

1. Jako podręcznik wróżbiarstwa:
Na początku dynastii Zhou księga "Yijing" służyła jako podręcznik wróżbiarstwa głównie królom, którzy wierzyli, że na postawione przez nich pytania odpowiedzą duchy ich zmarłych przodków. W połowie VI w.p.n.e. teksty księgi były cytowane już przez arystokrację i urzędników dworskich na poparcie argumentów etycznych, politycznych i innych. Istotne zmiany w rozumowaniu funkcji księgi, ukazują nam ewolucję chińskiego społeczeństwa dynastii Zhou.Typowymi wydarzeniami to używania księgi jako wróżb były wyniki bitew, właściwy termin zaślubin i narodziny następcy tronu.
Wróżono wg dwóch sposobów: wróżb ze skorup żółwi lub kości zwierząt oraz wróżb z łodyg krwawnika..

2. Jako księga retoryki:
W marę rozwoju dynastii Zhou i wzrostu siły arystokracji feudalnej ograniczającej władzę króla, posługiwanie się wróżbami rozszerzyło się ze stolicy i dotarło do szerszego kręgu odbiorców. Pod koniec okresu Wiosen i Jesieni nawet nie posiadający ziemi uczeni zajmowali się wróżeniem a wróżby dotyczyły różnych dziedzin życia codziennego. Tekst Yijing był tak powszechnie znany, ze człowiek wróżący mógł posługiwać się wyłącznie numerami a słuchający w pamięci odtwarzali treść orzeczeń. Ta znajomość prowadziła do częstszego posługiwania się tekstem na poparcie czyichś argumentów. Funkcja dydaktyczna powoli zaczęła przejmować kontrolę nad funkcją wróżbiarstwa, która poszła w zapomnienie.

3. Jako księga filozofii: 
W okresie Walczących Królestw stare normy społeczne przestawały obowiązywać, dlatego też poszukiwano nowych systemów myśli mogących wyjaśnić powstający chaos.Był to okres występowania "stu szkół" i systemów filozoficznych, jednakże księgą interesowali się głównie zwolennicy szkoły konfucjańskiej (ru), taoistycznej (dao) oraz kosmologicznej yin i yang (yinyang).
+Moraliści konfucjańscy koncentrowali się na zagadnieniach etycznych odzwierciedlonej w społecznej treści księgi.
+Taoiści i teoretycy szkoły yin i yang interesowali się zagadnieniami kosmologicznymi sugerowanymi przez związki numerologiczne i symboliczne występujące pomiędzy formami graficznymi.
Taki to sposobem powstała praca "Dziesięć skrzydeł", złożona z 7 różnych komentarzy (w 10 częściach), z których każdy usiłował przedstawić Yijing w swoim systemie myślenia.
- 1 komentarz to Tuanzhuan - Komentarz orzeczeń (składał sie w dwóch częściach)
- 2 komentarz to Xiangzhuan - Komentarz obrazów (-//- z 2 części)
- 3 komentarz to najważniejszy ze wszystkich części (składał się 2 części), nosi nazwę Xicizhuan - Komentarz do orzeczeń dodanych lub pod inna nazwą Dazhuan - Wielki komentarz. Praca ta w odróżnieniu od innych, nie składała się z komentarzy dotyczących linii czy specyfiki heksagramu, lecz jest zbiorem esejów omawiających naturę dzieła.
- 4 komentarz to Wenyan - Eleganckie słowa (Komentarz do słów tekstu)
- 5 komentarz to Shuogua
- 6 komentarz to Xugua - Kolejność heksagramów
- 7 komentarz to Zagua - Różnorodność heksagramów (wiersze)

ja ne

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz