No to czas na kolejną lekcje z gramatyki japońskiej. Dziś będzie niestety krótko.
1. Czasowniki przechodnie i nieprzechodnie
+czasownik przechodnie to takie to takie, przed którymi zwykle występuję dopełnienie z partykułą -o
+czasowniki nieprzechodnie to te, które nie maja dopełnienia:
np. mado-o akeru - (otwierać okno) przechodni
mado-ga aku - (okno się otwiera) nieprzechodni
1.1. Oto lista najważniejszych czasowników przechodnich:
-eru
- shimeru (zamykać)
- kakeru (wieszać)
- kaeru (zmieniać)
-eru
- akeru (otwierać)
- tsukeru (przyczepiać)
-asu
- dasu (wyjmować)
- wakasu (gotować)
-su
- naosu (naprawić)
- toosu (przepuścić)
-u
- kesu (zgasić)
- mosu (palić)
1.2. Lista czasowników nieprzechodnich:
-aru, -waru
- shimaru (zamykać się)
- kakaru (wisieć)
- kawaru (zmieniać się)
-u
- aku (być otwartym)
- tsuku (przyczepiać się)
-u
- deru (wychodzić)
- waku (wrzeć)
-ru
- naoru (poprawić się
- tooru (przejść)
-eru
- kieru (zgasnąć)
- moeru (płonąć)
2. Czasowniki nieprzechodnie bywają używane z rzeczownikiem i partykułą -o, kiedy oznaczają ruch, a sama partykuła -o wskazuje miejsce ruchu
np. deru -- Kuji-ni uchi-o demashita - O dziewiątej wyszedłem z domu.
3. Czasowniki przechodnie w "formie -te" w połączeniu z aru oznaczają rezultat czyjegoś działania:
np shimeru -- To-ga shimete arimasu. - Drzwi są zamknięte.
4. Forma możliwości (potencjalna)
4.1. Forma ta oznacza, że ktoś jest w stanie (umie) coś zrobić lub coś moze być zrobione.
np. Nama-no sakana-wa taberaremasen - nie mogę jeść surowych ryb.
4.2.Formę możliwości tworzy sie nastepująco:
- typ I końcowe -u zmienia się na -eru np yomu - yomeru
- typ II końcowe -ru na -rareru np taberu - taberaru
- typ III -kudasaru: końcowe -u zmienia się na -eru, lecz te czasowniki bardzo rzadko bywaja uzywane w formie możliwości. Forma możliwości od kuru to korareru a od suru- gekiru
4.3 Żeby zmienić formę możliwości w formę -masu, końcowe -ru zmienia się na -masu
np. yomu - yomeru - yomemasu
4.4 W zdaniach z ta forma dopełnienie zwykle występuję z partykułą -ga, zamiast -o:
np. Sakana-o taberu. (Jem rybę) - Sakana-ga taberareru. (Można jeść rybę.)
- w formie przeczacej partykuła -ga zmienia sie często na -wa:
np. Sakana-ga taberareru - Sakana-wa taberarenai (Nie mozna jeść ryby.
5. Strona bierna (passivum)
5.1. Zdania w stronie formy biernej wymagaja uzycia biernej formy czasownika, przy czym wykonawca czynności występuje z partykułą -ni.
np. Haha-ni shikararemashita - Zostałem skrzyczany przez matkę.
5.2. Formę strony biernej tworzy następujaco:
- typ I: końcowe -u zmienia sie na -areru
np. yomu - yomarery
- typ II: końcowe -ru, zmienia sie na -rareru (podobnie do formy możliwości)
np taberu - taberareru
- forma strony biernej od kuru to korareru a od suru - sareru (czasowników typu kudasaru nie uzywa się stronie biernej
5.3 Istnieja dwa typy zdań z stronie biernej, w których strona bierna oznacza przykrość i pozostałe (zwykła strona bierna)
a) pierwszy typ zdania informuje nas, że mówiący (podmiot)oczuwa przykre skutki działań wyrażonego czasownikiem. Podmiot zazwyczaj utożsamiony jest z mówiacym (nawet gdy nie jest wymieniony) Jeśli podmiot oznacz trzecia osobę, występuję ona z partykułą -wa.
np. Kodomo-wa tomodachi0ni naguraremashita - Dziecko zostało uderzone przez kolegę
Jeśli czasownik w formie strony biernej na dopełnienie, wystepuję ono z partykuła 0o:
np. Dansha-no naka-de ashi-o fumaremashita - W pociagu ktoś nastapił mi na nogę.
W przypadku strony biernej oznaczajace przykre skutki równiez czasowniki noeprzechodnie moga być uzyte w formie strony biernej
np.Kodomo-no toki chichi-ni shinaremashita - Kiedy byłem dzieckiem, umarł mój ojciec.
b)Zdania z formami zwykłej strony biernej sa podobne do zdań z forma bierną w języku polskim. Zazwyczaj informuja o fakcie, nie podajac wykonawcy czynności
np Shiken-no kekka-ga happyou saremashita - Zostały ogłoszone wyniki egzaminów.
ja ne
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz