Język tajski

Język tajski różni się pod każdym względem od języków europejskich. Sporo kłopotów dla osób uczących się tego języka przysparza zarówno zapis tajskiego alfabetu, jak i wymowa poszczególnych słów.

Tony i wymowa:

Język tajski jest językiem tonalnym w którym występuje 5 tonów. Tak więc, każde słowo może posiadać 5 różnych znaczeń.

Tony języka tajskiego zapisuje się specjalnymi znakami diakrytycznymi, umieszczanymi nad poszczególnymi sylabami:

- ton wysoki

- ton niski

- ton opadający (najpierw podnosimy ton słowa a potem opuszczamy)

- ton wzrastający ( najpierw opuszczamy ton a potem go podnosimy)

Ton średni, tzw. „płaski” nie jest zaznaczany żadnym znakiem, gdyż jego wymowa odbywa się na jednym – „średnim” poziomie.

Oprócz liter które zarówno w języku polskim jak i w wymowie języka tajskiego czytamy tak samo, w transkrypcji pojawić się mogą specjalne znaki, których wymowa może przysporzyć trochę problemów. Warto zwrócić szczególną uwagę na:

w - czytamy jak polskie „ł”

ɔ - czytamy jak polskie “o”

ɔɔ - jak polskie “o” ale dłuższe

ʉ - jak polskie “y”

ɛ - jak polskie „e”

ɛɛ - jak polskie „e” ale dłuższe

ə - jak polskie „y”

əə - jak polskie „y” ale dłuższe

bp - dźwięk pomiędzy polskim “b” a “p”

oo - jak polskie „o” ale dłuższe

eu - jak polskie „y”

j - jak polskie „dź”

ae - jak polskie „e”

Kultura wypowiedzi:

W języku tajskim bardzo ważna jest uprzejmość wypowiedzi, dlatego też warto pamiętać, aby na końcu zdania zawsze umieszczać partykułę grzecznościową – ครับ (kráp)/ jeśli jesteś mężczyzną, lub ค่ะ (kâ) jeśli jesteś kobietą (w nawiasie podano wymowę).

Słowo Khun คุณ, nie oznacza Szanowny/Szanowna, ale Pan/Pani. dlatego stawiane jest zazwyczaj.

A tak brzmią powitania:

Dzień dobry (m) – สวัสดี ครับ / sà-wàt-dee kráp/

Dzień dobry (k) – สวัสดี ค่ะ / sà-wàt-dee kâ/

Samogłoski tajskie

W samogłoskach tajskich สระ jest o wiele więcej wyjątków, skrótów i innych zasad. Nie będziemy się jednak na tym skupiać. Dziś przedstawię wam tylko podstawowe samogłoski krótkie i długie.

Zestawione są parami - długa plus krótka. Samogłoski zapisane są następująco: 'sara' -samogłoska plus zapis fonetyczny. Po polsku mówimy: 'a','e' itd. Po tajsku 'sara a', 'sara e'. Dla jasności: w wyrazach pomijamy sara;)

–ะ sara a

–า sara aa

–ิ sara i

–ี sara ii

–ึ sara eu

–ื sara eeuu

–ุ sara u

–ู sara uu

เ–ะ sara e

เ– sara ee

แ–ะ sara ae

แ– sara aaee

โ–ะ sara o

โ– sara oo

เ–าะ sara aw

–อ sara aaww

เ–อะ sara uh

เ–อ sara uuhh

เ–ียะ sara ia

เ–ีย sara iiaa

เ–ือะ sara eua

เ–ือ sara eeuuaa

–ัวะ sara ua

–ัว sara uuaa

Tylko krótkie:

–ำ sara am

ใ– sara ai

ไ– sara ai

เ–า sara ao

๓...๒...๑...๐ - liczenie po tajsku

0 ๐ ศูนย์ sun

1 ๑ หนึ่ง nyng

2 ๒ สอง song

3 ๓ สาม saam

4 ๔ สี่ sii

5 ๕ ห้า haa

6 ๖ หก hok

7 ๗ เจ็ด dżet

8 ๘ แปด pet

9 ๙ เก้า gao

10 ๑๐ สิบ sip

Później sytuacja jest bardzo prosta, po za kilkoma wyjątkami oczywiście;)

*11 ๑๑ สิบเอ็ด sip et

W liczbach powyżej 10 - jedynkę zapisujemy jako - เอ็ด (et)

12 ๑๒ สิบสอง sip song

Resztę czyli liczby od 13-19 również tworzymy regularnie, czyli 10 plus odpowiednia cyfra.

Liczby od 20 do 99 tworzymy odwrotnie niż poprzednie, czyli na początku zapisujemy odpowiednią cyfrę, a potem 10. Proste! Ale uwaga na wyjątki - liczby 20-29

*20 ๒๐ ยี่สิบ ji sip - nie mówmy song sip, lecz ji sip.

*21 ๒๑ ยี่สิบเอ็ด ji sip et W przypadku liczb od 30 do 99

22 ๒๒ ยี่สิบสอง ji sip song

100 ๑๐๐ ร้อย roi

1 000 ๑๐๐๐ พัน phan

10 000 ๑๐๐๐๐ หมื่น muen

100 000 ๑๐๐๐๐๐ แสน saen

1 000 000 ๑๐๐๐๐๐๐ ล้าน lan

Oczywiście w przypadku liczb mp.: 200, 3000, stosujemy się do tej samej zasady jak w przypadku liczb od 20-99, czyli odpowiednia liczba cyfra plus 100,1000 itd.

!!!Uwaga jednak na zapis. Gdy zapisujemy liczby przy pomocy ślimaczków, ale nie mam tu na myśli zapisu sylabariuszem, używamy ich tak jak naszych cyfr.

Przykład:

12345000 - ๑๒๓๔๕๐๐๐ ! Ale czytamy oczywiście tradycyjnie, przy użyciu setek i tysięcy.

Zaimki osobowe

Zaimki w języku tajskim, podobnie jak w wietnamskim, a nawet japońskim to temat rzeka. My przyzwyczajeni do tych podstawowych: ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni, ewentualnie odpowiedników w języku angielskim, niekiedy mamy problem w rozumieniu tajskich zaimków. Dlatego postanowiłam zebrać te najważniejsze w tabelkę i je wyjaśnić.

Przede wszystkim trzeba zacząć od tego, że w krajach azjatyckich bardzo ważne jest ustalenie relacji między rozmówcami. Dlatego już podczas pierwszych rozmów pada pytanie – ile masz lat. W Europie takie pytanie uchodzi za niegrzeczne, zwłaszcza gdy kierujemy je do niemłodej już osoby. Najgorzej reagują oczywiście kobiety. W Tajlandii czy Wietnamie pytanie o wiek nikogo nie dziwi. Trzeba jednak pamiętać, że na relację wpływ ma też wiele innych czynników – pozycja społeczna, relacje w pracy itd.

Poniżej znajduje się tabela zawierająca zaimki osobowe w języku tajskim. Wybrałam te najbardziej podstawowe, bo oczywiście na tym lista się nie kończy. Jest jeszcze całkiem spora ilość wyrażeń, ale te poniżej wystarczają do komunikacji.

Bardzo często w języku tajskim zamiast zaimków używa się imion, zarówno w osobie drugiej, trzeciej, jak i pierwszej. Aby jednak podkreślić relację, często do imienia dodaje się właśnie zaimek. Nie można zapomnieć o tym, że Tajowie oprócz oficjalnych imion mają też "przezwiska", używane również w sytuacjach oficjalnych - nawet w urzędach.

Powitania

W kulturze azjatyckiej podział języka na męski i kobiecy jest bardzo wyraźny. I tak oto w tajskim: kobiety mówią o sobie - "chan/dichan" a mężczyźni - "pom". Również kończąc jakieś zdanie, bądź wyrażenie mężczyźni dodają - "krap", a kobiety - "ka". UWAGA: W niżej podanych wyrażeniach na końcu też dodajemy odpowiednią końcówkę("krap" lub "ka")

A oto kilka przydatnych zwrotów:

Transkrypcja nie jest romanizacją pisma, a moim własnym zapisem, który ma ułatwić naukę osobom nie znającym tajskiego pisma!

Miło mi poznać   -  jinditii daj ry dzak  ยินดีที่ได้รู้จัก

Witam, Dzień dobry    -    saładii -    สวัสดี

Jak się masz?   -   sabaidiimaj  -   สบายดีไหม

Dziękuję dobrze, dziękuję  -   sabaidii kopkun   -  สบายดี, ขอบคุณ

Jak masz na imię?   -  kun czy arai    -  คุณชื่ออะไร

Nazywam się...   -  czan/pom  chy ...   ฉัน/ผมชื่อ.....

A ty?   -  Le kun la   -   แล้วคุณหละ

Dziękuję bardzo  -  kopkun  - ขอบคุณ

Nie ma sprawy  -  maipenrai - ไม่เป็นไร

Do widzenia  -   laa kon   -  ลาก่อน

Czy mówisz po angielsku? - kun put paasaa angkrit dajmaj? - คุณพูดภาษาอังกฤษได้ไหม

Czy znasz tajski? - kun put paasaa thai daj maj? - คุณพูดภาษาไทยได้ไหม

Tylko troszkę - nit noj  - นิดหน่อย

Nie rozumiem - mai kao dzaj - ไม่เข้าใจ

Tajskie znaki

Tajski do najprostszych języków zaliczyć nie można. Sama gramatyka nie jest zbyt skomplikowana, słowotwórstwo też jest bardzo proste, ale pismo do najłatwiejszych nie należy Liczba wszystkich znaków nie sięga nawet 100, ale zasady ich łączenia i liczne wyjątki bardzo komplikują naukę.

Poniżej umieszczam w tabelce spis 44 spółgłosek w raz z czytaniami, w postaci obrazka.

Ponieważ tajski alfabet jest specyficzny, nie czytamy pojedynczych dźwięków, a całe wyrazy reprezentujące dany znak. Jak widać powyżej każdy znak zaprezentowany jest z przykładem wyrazu, która zaczyna się od danego dźwięku i jest połączony z samogłoską "o" (wyjątkiem jest samo "o", ale to dłuższa i niezbyt jasna historia) . Natomiast w nawiasie znajduje się tłumaczenie na angielski. Żeby ułatwić odczytanie tych znaków umieszczam filmik z wymową, oraz przyjemną pioseneczkę, aby alfabet był jeszcze bardziej kolorowy.