Zacznijmy krótkie wprowadzenie, dla tych którzy przybyli tu po raz pierwszy i dopiero tu zajrzeli ;)
Czym jest era Heian?
Nazwa Heian wywodzi się od jego stolicy, jaka wtedy była Heiankyo. W japońskiej terminologii przyjęło się używać słowa Heiancho albo ocho (mające kilka znaczeń). Wyraz ocho wskazuje dodatkowo na wysoce rozwinięta kulturę dworską. Do końca IX w kultura dominowała wpływami chińskimi (kara bunka), która w rzeczywistości była powielona wersja wzorców chińskich. Zachwyt kultura Chin przejawiał się w przyswajaniu życia dworskiego, obejmujący wszystkie jego sfery, m.in politykę, filozofie, sztukę czy zwyczaje życia codziennego. Przełom nastąpił w 894 roku, kiedy odwołano kolejna już misje do Chin. Zerwano wszelkie oficjalne kontakty z dynastią Tang i zapoczątkowano selektywna adaptacje obcych wzorców oraz powrót do tych rodzimych. Do tego stanu przyczyniał się brak zagrożenia zewnętrznego i wewnętrznego, co pozwalało zachować długotrwały okres pokoju. Wszystko to zaowocowało rozwojem kultury narodowej (yamato bunka lub kokufu bunka). Symbolem tego było zastąpienie drzewa śliwy na rzecz drzewa wiśni.
Kultura dworska
Od X do XII w czyli przez cały okres Heian można mówić o oryginalności kultury dworskiej łączącej w sobie elementy zaadoptowanych do warunków japońskich wzorców chińskich z rodzimymi. Koegzystencja obu elementów znalazła odzwierciedlenie w postawie "dusza japońska, nauki chińskie" (yamatodamashii, karazae lub w wersji skróconej sae). Owa postawę możemy znaleźć w Genji Monogatari, w którym tytułowy bohater, zaniepokojony o przyszłość syna Yugiri, wyjaśnia mu, czym powinien się kierować. A mianowicie: "Dzieci urodzone w najlepszych domach maja zapewniony awans i wysoka pozycje społeczna, dlatego przestają zajmować się kształceniem. Interesują ich wyłącznie rozrywki i zabawy. Kariera i zdobywanie wyższych stanowisk przychodzi im zbyt łatwo. Jeżeli jednak by się stała odmienna sytuacja lub najbliżsi, na których poparcie się liczyło, odejdą przed nimi, traci się szacunek u innych nie posiadając żadnych podstaw, na której można byłoby się oprzeć. Dlatego tez tak ważne staje nie tylko oparcie się na wiedzy i naukach chińskich (sae), ale również na naszej, narodowej duszy i temperamencie (yamatodamashii)". Jak widać, książę Genji odwołuje się tutaj do dwóch dopełniających się wartości.
Przez cały okres Heian współistniały ze sobą dwie formy ekspresji twórczej, a mianowicie: piśmiennictwo chińskie, nazywane stylem męskim (otokode) oraz literatura japońska w stylu kobiecym (onnade), które symbolicznie wprowadziły podział na domenę mężczyzn i kobiet. świat męski obracał się w kręgu oficjalnym, służbowego życia dworskiego (oyake) i tradycji chińskich, natomiast na sferze rodzinnej i prywatnej (watakushi) koncentrował się świat kobiecy, odkrywając wartości japońskie w sztukach pięknych. Obie sfery wchodziły ze sobą w interakcje, tworząc ze sobą harmonie: mężczyźni z upodobaniem uczestniczyli w życiu kobiet a kobiety próbowały małymi kroczkami wkraczać w świat męski, kształcąc się w naukach chińskich.
Kultura dworska szczyt osiągnęła pod koniec X i na początku XI w, w szczególności za rządów Fujiwary Michinagi. Jego siostrzenica Teishi i córka Shoshi zostały małżonkami panującego cesarza Ichijo. Dwory obu cesarzowych stały się ośrodkami życia kulturalnego stolicy, skupiając ówczesną śmietankę towarzyska.
Dwór Heian ukształtował się w długotrwałym procesie przemian polityczno-społecznych wzorowanych na prawodawstwie chińskim, poczynając od reform ery Taika i Kaishin no mikotoniri z 646 r aż po kodeksy Taiho z 702 r i Yoro z 780 r. Przyczyniły się one do stworzenia nowego modelu państwa, którego jedna z cech było przekazanie nominalnej władzy cesarzowi. Jednak dominująca role we władzy odgrywała nadal arystokracja dworska (ocho kizoku) i mający rozlegle wpływa rod Fujiwara- jego członkowie pełnili funkcje regentów przy nastoletnich cesarzach (sessho) i kanclerzy przy pełnoletnich cesarzach (kampaku).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz