Yujo: Odoriko cz.5

Czas na przedostatnią część cyklu poświęconą temu zagadnieniu - z czym jeszcze można mylić gejsze? Właśnie .. z tancerkami odoriko a to właśnie dzięki nim narodziły się gejsze.

***

Mianem Odoriko określano tancerki, które od lat 1677 roku występowały w Edo. Pochodziły one ze środowiska mieszczańskiego a rodzice (dla których liczyły się pieniądze ) wysyłali je jako małe dzieci na naukę tańca, grę na instrumentach i śpiewu). Efektem tego było ich późniejsza passa, w przeciwieństwie do tego co pokazywały oiran. Jedne nadal zamieszkiwały seiro, natomiast drugie korzystały z pełnej swobody.

Artystycznie wykształcone odoriko musiały się godzić do pracy jako kelnerki lub tancerki w herbaciarniach w dzielnicach rozrywek, w gospodach etc. Można je było spotkać również podczas imprez kabuki, organizowanych w domach miejscowych samurajów lub ulubionych lokalach namiestników książąt.

Wraz z odoriko narodziło się pojęcie "impreza kabuki", która wywodzi się z pierwotnej formy teatru, który do dziś zachował swoja dawną nazwę. Obok prostych pokazów prezentowano w nim głównie tańce erotyczne. Kabuki w tej formie spopularyzowała na początku XVII wieku O-kuni - prostytutka. Niektóre dzieła historycznie właśnie ją przedstawiają jako właściwą prekursorkę gejszy w formie kobiecej. Podczas swoich występów O-kuni zabawiała widzów humorystycznymi skeczami i erotycznymi tańcami. Ważnym punktem były prezentowane przez nią stroje i zmiana ról. o-kuni intrygowała wszystkich krótko ściętymi włosami i chustką zawiązaną na czole, ze zwisającymi z boku węzełkiem. Do kostiumu z brokatu nosiła dwa miecze - długi i krótki, u jej pasa dyndała dynia a na piersi widniał krzyż ( jako symbol pierwszych misjonarzy chrześcijańskich). Publika szalała a sam teatrzyk zyskał w krótkim czasie dużą popularność. Jak grzyby po deszczy powstawały tez w innych miejscach. Jednak nie na długo - w 1629 roku władze zakazały występów kabuki, ze względu na "obrazę moralności publicznej". Po zakazie rolę przejęli mężczyźni, ale i ta forma teatru znalazła się na indeksie.. Dopiero po pewnym czasie narodził się teatr kabuki w formie zachowanej do dziś. Ponieważ kobietom nie wolno już było występować na scenie, role kobiece odtwarzali mężczyźni ( onnagata ) Ten zwyczaj przetrwał do dzisiaj.

Tancerki odoriko umilały czas dostojnym gościom zgodnie z duchem tamtej epoki, nocami zaś świadczyły dodatkowe usługi. Jednakże te usługi poza kontrolowanymi dzielnicami czerwonych latarni była nielegalna. Więc zaczęto robić obławy policyjne, Same odoriko żyły w ciągłym zagrożeniu a ich wszelkie występy odbywały się w ścisłej tajemnicy. Władze stosowały liczne środki zaradcze dla przerwania działania nielegalnego przemysłu rozrywkowego, zwłaszcza prostytucji. Aby zapewnić ład i spokój wśród mieszkańców ok. 1706 roku zakazano wykonywania wszelkich tańców poza obrębem legalnych dzielnic rozrywki. Zamknięto szkoły i w ten sposób doprowadzono do likwidacji tańców prezentowanych przez odoriko. Jednak problem nadal był, ponieważ dziewczęta nadal wykonywały swoja profesje, lecz tym razem bez odpowiedniego przygotowania i wykształcenia. by temu zaradzić, rząd zakazał wszystkim kobietom publicznego występowania w charakterze śpiewaczki, tancerki lub aktorki poza licencjonowanymi przybytkami. Cały wysiłek władz miał na celu stłumieniu niezależności kobiet. Kobiety miały przede wszystkim wyjść za mąż i rodzić dzieci.

Jeśli podczas obławy zostałyby złapana to czekał je los nie wiele lepszy od oiran. Jednak z czasem problem odoriko rozwiązał się sam. Nad dzielnicami rozrywek zawisła groźba kryzysu finansowego a właściciele seiro wpadali w coraz większą panikę. Stosowano wszelkie chwyty by ratować podpadający biznes m.in. stosowano wszelkiego oszustwa, natomiast same kurtyzany coraz mniej wysiłku wkładały w prezentację swoich umiejętności, przerzucając się w samo świadczenie usług seksualnych.

Odoriko, którym zakazano kontynuowania dotychczasowej działalności, dojrzała tu swoją szansę - po prostu narodziła się od nowa i przejęła nazwę gejszy, który był zarezerwowany przez mężczyzn.

Jako onna-geisha odoriko zdołały zapewnić sobie miejsce w świecie rozrywki. mogły teraz wieść wolne i swobodne życie jak jej męscy koledzy, musiały tylko przyswoić sobie umiejętności artystyczne i sceniczne, od dawna związane z zawodem gejszy. Klienci herbaciarni powoli przyzwyczajali się do onna-gejsz, co po jakimś czasie zaczęło im się to podobać. Dzięki czemu utrwalały swoją pozycję w społeczeństwie. Co nie można było powiedzieć o kurtyzanach. O ile gejsze-kobiety celowo doskonaliły swoje umiejętności artystyczne, to kurtyzany popełniły zasadniczy błąd. Mimo, ze wcześniej ceniono je nie tylko ze względu na ich kunszt w sferze erotyki, lecz takze jako świetnie wykształcone artystki, to właśnie ten artystyczny element przejęły onna-gejsze (muzykantki i tancerki). Nawet oiran okazały się na tyle nieroztropne, ze zrezygnowały z programu artystycznego. Co efektem było obniżenie własnej wartości, gdyż kurtyzany pozbawione swych umiejętności stały się zaledwie kunsztownie odzianymi prostytutkami i nikim więcej.

To właśnie był moment narodzin kobiecej gejszy (onna-gejsza). Tak właśnie zaczął się proces przejmowania przez nią elementów charakterystycznych dla działalności kurtyzan. ;)

______

Seria Na podst. książki : "Uśmiech gejszy" U. Richter

Dewa matta