Kimono - wytwarzanie

Wprowadzenie

W procesie tworzenia kimona uczestniczy wielu specjalistów, których rzemiosło jest obecne dziedzictwem artystycznym dawnych mistrzów. Należą do nich projektanci wzorów, tkacze, osoby zajmujące się malowaniem i farbowaniem materiałów. Wielu z nich uzyskało zaszczytny tytuł Ningen Kokuhō, czyli tytuł Żywego Skarbu Narodowego.

Rodzaje tkanin

Na przełomie IV i V wieku używano włókien wistarii, morwy lub konopi zanim do Japonii dotarł jedwab.  Obecnie oprócz jedwabiu kimona można wykonywać z różnego rodzaju: bawełna, len, wełna. Kimona bawełniane i lniane noszone są na co dzień latem. Zimą używane są wełniane. Tkaniny na kimona mogą być farbowane i/lub malowane po utkaniu (some) oraz utkane z odpowiednio ufarbowanych nici (ori).

A zatem  jak widzicie kimono jest złożonym efektem zastosowania wielu technik farbiarskich, malarskich i tkackich od pokoleń kontynuowanych przez artystów i rzemieślników.

Some, czyli farbowanie i malowanie tkanin - techniki:

- Jedną z najbardziej znanych technik malowania jest kyōyuzen - została opracowana w Kyoto pod koniec XVII wieku, gdzie mieszkał i pracował Miyazaki Yuzen. Proces wytwarzania tą techniką można obejrzeć w Centrum Tkanin Yuzen w Kyoto.. Technika ta służy do wytwarzania tkanin zwanych tegaki yuzen. Polega on na ręcznym nakładaniu różnymi pędzlami wzoru i tła. 

* Tkaniny zwane kaga yuzen produkowane są w ten sam sposób jak tegaki yuzen i wytwarzane są od XVII wieku. Ich nazwa pochodziod miejca produkcji - miasta Kaga w prefekturze Ishikawa na głównej wyspie Honshu. Tkaniny te są ozdabiane tradycyjnymi wzorami i motywami.

- Inna technika zdobienia nosi nazwę katazome - malowanie za pomocą szablonów (kata), co pozwala na powielanie w dowolnych ilościach nawet najbardziej skomplikowanych wzorów.

* Od okresu Edo za pomocą szablonów zaczęto pokrywać materiał bardzo drobnym deseniem zwanym komonzome - do jej zdobienia używa się jednego koloru.

* Szablonami posługiwano się też w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku i stworzono w tym też czasie nową technikę - katayuzen, od której pochodzi też nazwa samej tkaniny.

- Jedną z najstarszych technik z wykorzystaniem szablonów jest rōketsuzome, czyli farbowanie z użyciem wosku. Technika powstała w Indiach, skąd przez Chiny dotarła do Japonii (rozkwit około połowy VI do VIII wieku.) Tkanina posiada taką samą nazwę.

- Do jeszcze innych zaliczymy shibori, która była znana już od VIII wieku. Świadczą o tym materiały zachowane w skarbcu Shōsōin znajdującego się w Narze. Tkanina posiada taką samą nazwę.

Ori, czyli tkanie materiału

Materiał na kimono może być utkany z wcześniej pofarbowanych nici. Dziś proces tkania jest ułatwiony dzięki nowoczesnej technologii, lecz najdroższe materiały są wciąż wykonywane ręcznie.

Najbardziej znane są tkaniny nishijin ori pochodzące z czasów wojny domowej Onin (1467-1477). Sztuka ta była popularna dzięki wsparciu dworu cesarskiego oraz wielkich wojowników.  Do innych zaliczymy m.in. oshima tsumugi (tsumugi znaczy ręcznie tkany surowy jedwab), yuki tsumugi, meishi, kihachijo, jofu czy też echigo jofu.

Popularne wzory i symbolika:

-Żurawie (鶴): Wysokie i pełne wdzięku ptaki te występowały kiedyś w całym kraju. Z powodu niszczenia siedlisk i ekspansji człowieka można je obecnie spotkać tylko na najbardziej wysuniętej na północ wyspie Hokkaido. Żurawie są symbolem długowieczności, ponieważ żyją średnio od 40 do 50 lat. Jednakże, są najbardziej znane jako symbole wierności, ponieważ łączą się w pary na całe życie i co roku wykonują ze swoim partnerem nowy taniec godowy, aby odnowić i wzmocnić swoje więzi.

-Żółwie (亀): Zwierzęta te są podstawą mitologii japońskiej ze względu na wyjątkowe opowieści ludowe, które je otaczają. Mówi się, że gdy żółw osiągnie wiek 1000 lat, będzie długo rósł, magiczny ogon i leć do nieba, aby stać się bogiem. Mówi się, że ich muszle stają się z wiekiem silniejsze, dlatego też poszukiwane są w celach ochronnych, dzięki czemu zwierzęta te są popularnym symbolem wytrzymałości i długowieczności.

- Kwiaty Śliwki (梅): Są jednymi z pierwszych kwiatów kwitnących w nowym roku i są symbolem, że wiosna już zaczęła nadchodzić i że śnieg w końcu ustąpi. Są symbolami odrodzenia i nadziei. Razem z bambusem i sosną tworzą trio znane jako Shōchikubai (松竹梅), które jest szczęśliwym trio często przedstawianym na kimonie noszonym na weselach lub podczas specjalnych ceremonii, takich jak misedashi i erikae.

- Bambus (竹): Jedna z najszybciej rosnących roślin na świecie. Bambus jest tak mocny jak każde drzewo i równie trwały. Każdego roku w styczniu zaczynają kiełkować na nowo, a ich kiełki uważane są za szczęśliwe pod względem wzrostu, jeśli zostaną zjedzone w nowym roku. Z tego powodu są symbolami wzrostu i wytrzymałości.

-Sosna (松): Drzewo, które nigdy nie traci swojego zielonego koloru, sosny są mile widzianym widokiem wśród białego śniegu pokrywającego krajobraz zimą. Sosny są symbolem siły, ponieważ mogą utrzymać duże ilości śniegu na gałęziach bez łamania się, i symbolem męskości, ponieważ są w stanie utrzymać swojego partnera, którego tradycyjnie przedstawiają glicynie.

-Wisteria (藤): Wisteria, chociaż jest winoroślą, można wyhodować w drzewo. Jednakże, jest to roślina, o którą należy stale dbać, gdyż będzie rosła w nieskończoność. Wisteria ma przydomek „Castle Destroyer” z oiranem, ponieważ jej oszałamiające kwiaty przypominające kwiaty grochu zapierają dech w piersiach każdej wiosny, ale roślina jest tak silna, że ​​wypuści swoje korzenie, gdzie tylko się da, co może nawet doprowadzić do spękań i zniszczenia fundamentów domów! Są symbolami siły i wdzięku ze względu na oszałamiające kwiaty i silną naturę. Jako żeński odpowiednik sosny często wspina się na sosnę i splata pędy z gałęziami sosny, tworząc kompletną parę.

- Motyle (蝶): W przeciwieństwie do innych motywów motyle traktują o śmierci, a nie o życiu. Mówi się, że motyl jest fizyczną manifestacją duszy człowieka, a zobaczenie motyla oznacza ujrzenie duszy człowieka odlatującej do zaświatów. Z tego powodu motyle są symbolem życia i przypomnieniem, że życie jest ulotne. Są także symbolami wiosny, ponieważ widok motyla to znak, że śnieg i mróz zniknęły i można bezpiecznie ponownie zasadzić warzywa i ryż.

- Chryzantemy (菊): Jeden z dwóch narodowych kwiatów Japonii, drugi to wiśnia, jest symbolem cesarza i rodziny cesarskiej. Chryzantemy były jednymi z pierwszych kwiatów hodowanych przez szlachtę po tym, jak sprowadzono je z Chin w V wieku i wkrótce zostały przyjęte przez cesarza ze względu na ich urodę i wzrost. Chryzantemy są obchodzone podczas wielkich pokazów odbywających się co roku w październiku i są widokiem, którego nie można przegapić!

- Piwonie (牡丹): Nazywane „Królem Kwiatów, „Ta budząca grozę roślina każdej wiosny prezentuje ogromne, oszałamiające kwiaty, których wielkości trudno dorównać żadnemu innemu kwiatowi. Są symbolami siły i piękna i często łączy się je z chryzantemami ze względu na ich podobną symbolikę.

- Woda (水): Popularny symbol zmiany, ponieważ woda stale płynie i jest w ruchu.

Zimą często jest zabarwiony na pomarańczowo zamiast na niebieski, ponieważ niebieski wywołuje poczucie chłodu w porównaniu z ciepłym pomarańczem.

Na zakończenie dodam, że dzięki wielkiemu kunsztowi wielu ludzi, możemy podziwiać te piękne kimona. Wiedźcie, że nigdy nie spotkacie identycznego kimona z tymi samymi wzorami - każdy jest unikatem.

I tym optymistycznym akcentem zakończyliśmy serie o narodowym ubiorze Japonii.

ps. Jeślibyście chcieli poznać jak wyglądają poszczególne techniki w praktyce to piszcie.

Matta ne