Taoizm filozoficzny

Taoizm filozoficzny (道家, daojia) to jeden z głównych (obok konfucjanizmu i buddyzmu) kierunków klasycznej filozofii chińskiej. Związany jest nierozerwalnie z pojęciem dao. Dao jest esencją wszechświata, stanowiącą podłoże wszelkich zmian. Nie może być opisane słowami (a jeżeli – jak głosił Zhuangzi – to tylko za pomocą paradoksów), gdyż ciągle się zmienia, ponadto każdy opis jest jedynie przybliżeniem rzeczywistości. Można jednak poprzez rozwój duchowy osiągnąć stan mędrca taoistycznego i tym samym harmonię z dao.

Innym ważnym pojęciem w taoizmie filozoficznym jest wu wei. Dosłowne tłumaczenie to niedziałanie, a raczej działanie bez wysiłku, działanie w harmonii z dao. Jest to proces akceptowania i harmonizowania swego działania z nurtem wszechświata. Doświadczając dao i w ten sposób poznając je, człowiek nabywa naturalnej cnoty de, która pozwala na osiągnięcie harmonii wu wei. Pod tym względem taoizm jest podobny do filozofii głoszonej przez stoików, owa zasada wu wei polega na tym, że istnieje jakiś plan (zdaniem stoików był to plan boski, taoiści uważali, że było to Dao). Stąd też niechęć do ingerencji w odwieczne prawa świata, gdyż takowa byłaby sprzeczna z Dao.

Innym niezwykle ważnym pojęciem jest pu (nieociosany kloc, pu w języku chińskim oznacza uczciwy, prosty) – własna, naturalna moc, którą posiadają rzeczy, w swym pierwotnym stanie. Jest ona niebywale krucha i delikatna. Odnalezienie w sobie tej mocy daje radość i szczęście, gdyż odnajdujemy rzeczy takimi jakie one są w rzeczywistości, czyli jaka jest ich prawdziwa natura. Jest to także powiązane z zasadą wu wei, gdyż nie działamy, czyli nie szukamy innej drogi zastosowania danego przedmiotu, a wykorzystujemy jego naturalne właściwości.

Taoizm lekceważył drobiazgowość konfucjanizmu, głosząc prostotę, pozorną słabość i ograniczenie porządku władzy i roli państwa do minimum. Sławne cytaty z Daodejing głoszą: „Im więcej ustaw i przepisów tym więcej przestępstw” i „Im mniej rządzi władca, tym lepiej powodzi się jego krajowi”. Taoizm filozoficzny miał również duży wpływ na rozwój chanu.

Etapy i przedstawiciele taoizmu filozoficznego

• Pierwszy okres taoizmu - Yang Zhu (V – III w. p.n.e.)
• Drugi okres taoizmu - Laozi Daodejing
• Trzeci okres taoizmu - Zhuangzi (369–286 p.n.e.) Zhuangzi
• Neotaoizm 
•                  Racjonaliści: - He Yan (195/209–249)
•                  Wang Bi (226–249)
•                  Guo Xiang (zm. ok. 312 r n.e.) Komentarz do Zhuangzi
•                  Xiang Xiu (ok. 221 – ok. 300) Komentarz do Zhuangzi
• Sentymentaliści: 
•                  Liu Yiqing (403–444) Współczesne zapiski nowych rozmów
•                  Liu Jun (463–521)