Japoński słownik świątyno-religijny

Kolejna część słownika - tym razem w opracowaniu o terminy świątyń i chramów

• Aratama i Nikitama - Aratama” (określany również jako „Aramitama”) i „Niki(gi)tama” (określany również jako „Niki(gi)mitama”) to pojęcia używane przez Shinto do wyrażania dwa różne aspekty duchów i dusz bogów.
• azusayumi - to łuk wykonany z japońskiej wiśniowej brzozy używany do rytuałów Shinto.
• bhawa - nauka buddyjska o łańcuchu powstawania, przemijania i ponownego powstawania wszelkiego życia
• bhikszu - określenie żebrzących, wędrownych ascetów, mnichów zakonu buddyjskiego odzianych w pomarańczowe szaty
• bikumi - mniszka buddyjska
• biwa-hōshi - niewidomi mnisi-śpiewacy przy wtórze biwy
• butsu-dō - droga buddy
• burakumin - nietykalni
• Odpoczynek dusz  - chinkon / tamashizume - odnosi się do wyciszenia duszy osoby.
• chihaya – istnieje w Japonii od czasów starożytnych i jest częścią garderoby używanej podczas wykonywania religijnych rytuałów i obowiązków, którą noszą głównie kobiety.
• Chinju no Mori (Święty Las Świątynny) – to lasy połączone z świątyniami Shinto, zarządzane i utrzymywane tak, aby otaczały Sando (podejście do świątyni) i Haisho (miejsce modlitwy).
• chiumon - wewnętrzna brama
• daikodo - sala kazań
• darani - zaklęcie mistyczne
• dōbōshu - kompanionowie, zawodowi esteci
• doku - bóstwo
• ema - tabliczki wotywne, na których zapisuje się nasze modlitwy i prośby do kami
• etoki-hoshi - mnisi-opowiadacze objaśniający obrazki
• Fu lub Kannagi – Fu lub kannagi, zwane także „fugeki”, odnosi się do tych, którzy czczą i służą bogom oraz biorą odpowiedzialność za przekazywanie woli bogów ludziom świeckim.
• fumie - dreptanie św. Obrazów. W okresie Tokugawa byli łapani wszyscy misjonarze chrześcijańscy przebywający na terenie Japonii. Po złapaniu musieli oni deptać obrazy z Matką Boską lub Chrystusem.
• futanoki - konstrukcja
• geshojo - Termin shintoistyczny oznaczający oczyszczenie ciała.
• gohei - to jeden z rodzajów heihaku używany w religijnych nabożeństwach Shinto, wykonywany przez przycięcie dwóch tarcz (zygzakowatych pasków papieru) do heigushi (kija) wykonanego z bambusa lub innego drewna.
• goshintai - Inaczej Boskie ciała. Wszelkie przedmioty, dzieła, które stanowią miejsce przebywania kami. Niektóre bywają utożsamiane z kami.
• gofu - rodzaj omamori, wiesza się go w przedpokoju przy wejściu do domu
• gojiu-no to - pagoda
• goma - misteria świętego ognia
• goryo shinko  –  to japońskie przekonanie, że groźne klęski żywiołowe i epidemie są powodowane przez „onryo” (niespokojne duchy ludzi, którzy umarli z urazą lub spotkali nienaturalną śmierć) dusze jako „goryo” („honorowe duchy”) pomogą uniknąć ich przekleństw i przyniosą pokój i dobrobyt społeczeństwu.
• goryo-e - jest uprzejmością dla spoczynku duszy, aby zapobiec klątwom goryo (ducha zmarłego), który niespodziewanie zmarł, i jest również określany jako Festiwal Goryo-sai.
• goshi - to termin Shinto, który odnosi się do świątyni kami (bóstwa, ducha) z jednej świątyni do innej świątyni (nazywa się to yosemiya).
• guji (lub miyazukasa) - to stopień pracy dla głównych kapłanów Shinto, którzy zarządzają wszystkimi innymi kapłanami Shinto i miko.
• gozan - "pięć gór", pięć świątyń
• Haiden - Budynek, sala w zespole świątyń shintoistycznych, przeznaczona na modlitwę i kult bogów.
• hakushu – termin „hakushu” lub „kashiwade” (oba oznacza klaskanie) odnosi się do gestu, który ludzie wykonują, kiedy ofiarowują modlitwy bogom (bóstwom, duchom) podczas nabożeństw Shinto lub przed świątyniami Shinto lub ołtarze domowe.
• hanakime - płaczki pogrzebowe
• hama ya - rodzaj omamori, jest to strzała chroniąca nas przed pechem
• hamaori - obrzęd (trwa do dzisiaj)
• heihaku - to ogólny termin używany do wszystkiego innego niż jedzenie i picie, które jest ofiarowane bogom Shinto podczas ceremonii Shinto.
• hikigami - bóstwa męskie 
• himegami - bóstwa żeńskie
• himorogi – to obiekt oznaczony jako yorishiro (przedstawiciel boskiego ducha), aby tymczasowo uświęcić boskiego ducha, gdy festiwal odbywa się w miejscu innym niż świątynia lub domowy ołtarz Shinto.
• hobei /hohei - oznacza ofiarowanie heihaku (papieru, wycinków jedwabiu lub czerwono-białego płótna ofiarowanego bóstwom) do świątyń i cesarskich mauzoleów na rozkaz cesarza.
• hofuri - kapłani kinai
• hokke - nazwa sekty Nichirena
• hono - to akt religijny wykonywany przez ujiko i danka mający na celu uszanowanie lub uspokojenie i zadowolenie bóstw Shinto i buddyjskich, w których ludzie oferują „coś wartościowego” takim bóstwom ( w tym grobowce).
• honzon - najbardziej czczona świętość
• horito - teksty rytualne
• hososhi - zaklinacz ducha
• hossō - nazwa sekty
• hossō-rokusō - sześciu patriarchów sekty hossō
• Hyaku-do Mairi - (stukrotna wizyta) to ludowa praktyka religijna w Japonii, w której osoba odwiedza świątynię lub sanktuarium, aby modlić się do bogów, a następnie w tej samej świątyni czy sanktuarium, składa mu hołd sto razy.
• hyakki yagyo - pochód 100 demonów
• ichijitsu-shintō/sannō-shintō - shintō jedynej prawdy
• ichirei shikon (jeden duch, cztery dusze) - to idea japońskiego shintoizmu, w której umysł składa się z ducha zwanego „naohi”, który jest połączony z niebem i czterema duszami.
• ikihagi (skórowanie zwierząt żywcem) – to poczucie grzechu, pojęcie w Shinto, a jedno z „amatsu-tsumi” (grzechów niebieskich) pojawiło się w Oharae no kotoba, jednym z Norito zebrane w ósmym tomie Engisshiki
• ikki - bunty fanatyków religijnych
• ikkō - nazwa sekty
• ikkō - fanatycy religijni
• ikkō-ikki - patrz. ikki
• imi - Termin oznaczający abstynencję, wykorzystywany w shintoiźmie.
• In-Yang - wzajemne oddziaływanie dwóch przeciwstawnych i dopełniających się sił: In - ciemność, bierność, żeńskość, śmierć, i Yang - światło, aktywność, męskość, życie.
• inau - patyki przyozdabiane nacięciami oraz nastruganymi, zwisającymi z nich wiórami, wrzucano je do morza, aby pozyskać przychylność duchów powodujących zły połów albo sztorm
• Inau i kupasuj - pełniły role symbolu ptaka / łącznika
• ita - rodzaj kamidany
• itagaki - zewnętrzne ogrodzenie
• iwakura - jest jedną z form kultu w ramach koshintoizmu, która czci naturę (czczenie duchów, animizm), która jest w Japonii od czasów starożytnych.
• jichin-sai (wymawiane również jako „tokoshizume no matsuri”) - to japońskie słowo używane do opisania ceremonii wmurowania kamienia węgielnego, która odbywa się przed budową obiektu architektonicznego lub cywilnego. prace inżynieryjne w celu udobruchania boga lub ducha Shinto ziemi (Ujigami, bóg opiekuńczy lub duch rodziny lub społeczności) i otrzymanie pozwolenia na użytkowanie ziemi.
• jiden - ziemie klasztorów buddyjskich
• jikido - sala jadalna
• jiin-hattō - przepisy dla świątyń i klasztorów
• jinja - chramy 
• jinja shintō - lokalne kulty
• jinpo / kamudara - odnosi się do przedmiotów przechowywanych w wewnętrznym sanktuarium znajdującym się w sanktuarium świątyni Shinto.
• Jisha-bugyo - Byli to urzędnicy państwowi sprawujący nadzór nad świątyniami oraz chramami.
• jishu - sekta "godzinowa"
• jōdo - "czysta ziemia" nazwa sekty
• jōdo-shinsu - prawdziwa nauka o czystej ziemi
• josei shinshoku shozoku – to kostiumy dla żeńskich kapłanek Shinto, które pojawiły się po II wojnie światowej.
• jotoshiki - to nabożeństwo religijne Shinto związane z budową nowego domu w Japonii.
• junshi - Zwyczaj w Japonii wczesnych wieków, który polegał na grzebaniu najbliższych sług przy grobie zmarłego pana. Junshi zostało zniesione przez cesarza Suinina, który polecił zastępować ludzi glinianymi figurami.
• jusha - uczony konfucjański
• juso - klątwa
• juyya bells - 10 dni i 10 nocy buddyjskiej praktyki modlitewnej
• kabekake - rodzaj kamidany
• kadomatsu - tradycyjna dekoracja noworoczna. Zwykle umieszcza się ją parami przed domem, aby powitać duchy przodków lub kami żniw.
• kagami - okrągłe lustro, jest symbolem Amaterasu Omikami
• kagura - taniec świątynny, wykonywany przez niko
• kagura-uta - przyśpiewy do tańców świątynnych
• kaguraden - Sala świętego tańca w świątyni shintoistycznej.
• kami - bóstwa
• kami-ko - Patrz Miko
• kami-no-michi - Inaczej praktyka oraz wierzenia shinto
• kannabi (zwane także kamunabi lub kaminabi) - odnosi się do miejsca, w którym znajdują się liczne zastępstwa duchowe lub przedmioty materialne, w których przebywają boskie duchy; lub jedna forma boskiego zastąpienia, w której naturalne środowisko jest przedmiotem kultu, który zawiera ducha bóstwa.
• kairo - kryta galeria
• kaji - zaklęcia
• kataimi - tabu dotyczące stron świata
• kayabuki Oyashiro - rodzaj kamidany, "dach" tego przedmiotu jest pokryty słomą
• kegare - rytuały nieczystości
• kekkai (simabandha) - magiczna bariera rozpościerana w celu odgraniczenia danego obszaru od złych mocy
• kigensetsu - 11 lutego święto założenia państwa - nie obchodzone oficjalnie
• kinen - to tradycyjna magia (zaklęcie) w Japonii.
• kiyome - oznacza ludzi, którzy zajmowali się pozbyciem zwierząt i sprzątaniem w imieniu kapłanów, którym zabroniono zabijania zwierząt w świątyni. W średniowieczu Kiyome był również używany jako synonim opuszczony lub Eta (najniższa ranga systemu kastowego).
• kō - gminy wyznawców sekty jōdo
• kōdō - pawilon wykładowy świątyni
• kokka-shintō - shintō państwowe
• kokubunji - przydzielony prowincji klasztor
• kokubunniji - przydzielony prowincji klasztor żeński
• kondo - złota świątynia
• koro - wieża bębnów
• kujioiki - kram z loterią
• kunitama - to pojęcie shintoizmu, odnoszące się do uświęcenia lub uduchowienia prowincji (podział administracyjny w feudalnej Japonii) lub samej ziemi.
• magatama - rodzaj amuletu, przypomina biżuterię (najczęściej bransoletkę lub naszyjnik)
• mandōe - ceremonia tysięcy świateł
• masakaki – to ceremonialne narzędzie umieszczane po obu stronach ołtarza podczas rytuałów Shinto.
• meoto-iwa - sznury oplatające skały Izanami i Izanagi
• miejsca święte: Akita, Nikko, Tse-jingu, Ama-no-iwato, Nachi, Tenri, Izumo-taisha, Miyajima
• miki - to małe chińskie wazy, w których przechowuje się sake w ofierze bóstwom; sake należy wymieniać codziennie
• Miko-no rekishi - historia szamanek Yamakami
• mikoshi - kapliczka przenośna
• mikoshi togy – odnosi się do rytuału Shinto, w którym mikoshi paraduje, aby modlić się o szczęście ludzi stojących na ścieżce parady.
• mikogami - Boski Potomek 
• misogi - rytuały oczyszczające
• Minzoku shinto - Shintoizm ludowy. Popularne praktyki polegające na bardzo różnych zachowaniach np. na korzystaniu z amuletów, czy talizmanów, które umieszczane w domu czy samochodzie mają odpędzać złe duchy lub przynosić szczęście
• misogiharae - to słowo, które łączy w sobie misogi (ceremonia oczyszczenia) i harae (egzorcyzm).
• Mitarasi - Jest to zbiornik służący do obmywania ustawiany w świątyniach shintoistycznych.
• mitsutorii – to połączenie trzech torii z bramą myojin (brama kolumnowa do sanktuarium Shinto) i jest czasami nazywana yotsuashi torii (czteronożne torii), ponieważ ma cztery filary.
• miyaza — to upełnomocniona grupa w wiosce lub jej wykwalifikowani członkowie zaangażowani w rytuały świątyni, bóstwa opiekuńczego lub lokalnego bóstwa wioski.
• mizugaki - wewnętrzne ogrodzenie
• mizudama - waza przypominająca wyglądem cukiernicę, przechowuje się w niej wodę; wodę tam zawartą należy zmieniać codziennie
• monoimi - tabu
• monoimi-no fuda - znak tabu
• monoimi-no hi - dni tabu
• mono-no ke - zly wplyw
• monto - fanatycy religijni/ inna nazwa sekty jōdo
• moyama - góra żałoby z okręgu Mino
• mudra - buddyjskie gesty rytualne
• musuhi – koncepcja przyjęta w Shinto, odnosi się do duchowego wpływu, który wytwarza wszystkie rzeczy we wszechświecie i pomaga im rozwijać się i kończyć ich cykl.
• myōjin - jasne bóstwo 
• naijin - belkowanie
• naiku - świątynia wewnętrzna
• naishojo - Termin shintoistyczny oznaczający oczyszczenie serca i umysłu.
• nakime - płaczki pogrzebowe
• narikabura - strzała życia
• naritayama/shinshoji - zespół świątynny w Narita (pref. Chiba).
• negi - to oficjalny tytuł kapłaństwa Shinto.
• nanju-gyōji - doroczne ceremonie
• nembutsu - skrót od "Namu Amida Butsu", formuła modlitewna
• ninen mairi – to jeden ze stylów hatsumode (praktyka odwiedzania sanktuarium Shinto w Nowy Rok).
• norai – to wydarzenie, które odbywa się na zakończenie festiwalu w świątyni, gdzie każdy, kto zebrał się na rytuał Shinto, musi pić święte sake i spożywać święte jedzenie
• norito - recytacje modlitewne
• noderabō - mnich świątyni polowej
• nukeabi - ognie powitalne
• ofuda - tabliczka z nazwą chramu lub bóstwa, umieszcza się ją w środku kamidany, jak i na zewnątrz
• oharae no kotoba - to norito, która jest używana podczas nabożeństw Shinto.
• ohenro - miejsce pielgrzymkowe i modlitewne, położone 88 km od Shitoku
• okutsuki - Słowo Okutsuki odnosi się do grobowców z czasów starożytnych.
• omamori - talizmany mające chronić nas przed każdego rodzaju pechem, mające zapewnić nam ochronę itp. 
• omigoromo – to wierzchnia część garderoby używana w rytuałach Shinto, przekazywana od czasów starożytnych.
• omikuji - loteria/wróżebnik
• ommyodo - Ommyodo, które swoje pochodzenie zawdzięcza starożytnej chińskiej teorii filozofii przyrody i teorii Inyo-gogyo-shiso (droga Yin i Yang, połączona z taoistyczną teorią pięciu żywiołów), jest systemem nauk przyrodniczych i sztuka rzucania zaklęć, która w unikalny sposób rozwinęła się w Japonii.
• omoto-kyo - nauka o sektach
• onda (ota, mita, omita, onta, oden) - odnosi się do terytoriów będących własnością świątyń, sanktuariów i rodziny cesarskiej, a także odnosi się do odbywających się tam obrzędów i festiwali.
• onusa - jest jednym z instrumentów używanych do oczyszczenia podczas religijnych nabożeństw Shinto.
• osechi - mięsna potrawa na nowy rok
• oshi-ita - drewniana platform do eksponowania przedmiotów sakralnych lub dekoracyjnych
• otabisho – to miejsce, w którym bóstwo (zwykle mikoshi) odpoczywa lub pozostaje na noc podczas rytualnej procesji podczas festiwalu świątynnego (Święto Shinko-sai).
• ozen - podstawka na shinki
• rekwizyty rytualne:
• -> jata-no kagami (lustro)
• > jasaka-no magatame > drogocenne kamienie
• > brzozowe polana
• > lopatki jelenia
• > drzewo sasaki
• > tasuki - tasiemki z rośliny hikagekazuru
• > pędy bambusa 
• rei-taisai - to powszechna nazwa najważniejszego reisai (zwykłego święta), które odbywa się w dniu związanym z sanktuarium.
• reikukai - laicki ruch japoński
• reisai - to termin używany do opisania jednego rodzaju saishi, nabożeństw religijnych, które odbywają się corocznie w shinto
• rinzai - nazwa sekty
• ryōbu - dwuaspektowość
• ryōbu-shintō - synkretyczny kierunek buddyzmu
• sara - przypominają wyglądem czarki sake, służą do ofiarowania kami soli oraz ryżu
• sakaki tate - malutkie wazoniki na kwiaty
• sanjiu-no to - pagoda
• sakaki - święte drzewo
• sato-kagura - rodzaj tańca świątynnego
• shabake - wiele różnych, chciwych i dziwnych rzeczy, których serce nie może puścić w ten chciwy świat
• shikan - spokojna kontemplacja
• saiin - zespól świątynny
• shichido-garam - zespól świątyń składających się z 7 budynków
• shimbutsu-bunri-rei - dekret o rozdzieleniu shintō i buddyzmu
• shumisen - duchowa góra
• shinden - ziemie chramów shintoistycznych
• shingon - "prawdziwe słowa", nazwa sekty
• shingon-shintō - synkretyczny kierunek buddyzmu
• shinki - zestaw składający się z: miki (jasnoniebieski), mizudamy (czerwony) i sara (ciemny niebieski), czasem sakaki tate (zielony); nie zawsze musi być na podstawce ozen
• shintō - rodzima religia japońska, założyciel nieznany od epoki Jomon oraz Yagoi
• shitennō - czterej królowie, postacie z panteonu buddyjskiego
• shugendō - droga ascezy
• shugenja - przedstawiciele ruchu ascezy
• sioro - dzwonnica
• sōhei - zbrojni mnisi
• sōtō - jeden z kierunków buddyzmu Zen
• soto-tomagaki - wewnętrzne ogrodzenie 
• suika-shintō - kierunek shintō zapoczątkowany przez Yamazaki Anzai
• taruki - krokwie budowli sakralnej
• tendai - nazwa sekty
• tendai-shintō - synkretyczny kierunek buddyzmu
• terakoya - szkółka świątynna
• to - pagoda
• toin - zespól świątyń
• toshigoi-no-matsuri - święto modłów o urodzaj
• tsumi - grzech
• ubusunagami - bóstwa lokalne
• uchi-tamagaki - wewnętrzne ogrodzenie
• ujigami - bóstwa rodowe
• yamabushi shinko - to wierzenie z czasów starożytnych w Japonii, dotyczące boskich duchów żyjących w górach. Uważa się, że jeśli praktyki ascetyczne są wykonywane głęboko w górach, zyskuje się nadprzyrodzoną moc (genriki). Yamabushi jest również nazywany Shugenja.
• yanari - wady domu
• yorimashi - medium
• zazen - medytacja w pozycji siedzącej
• zen - kierunek buddyzmu, praktyki medytacyjnych.