Karman, zwany też karmą, dosłownie oznacza czyn lub działanie. Jest to podstawowe prawo hinduizmu, dżinizmu i buddyzmu, polegające na odkładaniu się wszystkich uczynków istoty żywej, zarówno dobrych i złych oraz stanowiących podstawę do ukształtowania nowego wcielenia, a zatem karman jest nierozdzielnie złączony z samsarą, czyli cyklem życia i śmierci. Przedstawiany jest także jako prawo przyczyny i skutku i uważa się, że wszystko co związane jest z naszą jaźnią pochodzi z naszych poprzednich wcieleń, gdyż działanie jego może objawiać się w naszym obecnym życiu lub w następnym, lub też w jakimś przyszłym życiu.
Ważną rzeczą jest fakt, że w prawie karmana odgrywa znaczącą rolę sama chęć popełnienia jakiegoś czynu, nie tylko sam czyn, jeżeli więc czyn nie został popełniony, ale była wola popełnienia go, wówczas zapisany on zostanie w karmanie. Stąd wynika konsekwentnie, że gdy się popełni czyn bez woli jego dokonania, wtedy nie pozostawia on skutków karmicznych, tak więc, np. mimowolne zranienie kogoś nie zalicza się do karmana, oczywiście wykluczając niedbalstwo, które też można uważać za działalność naszej woli.
Dla nie-buddystów zawsze narzuca się pytanie, jak to jest, że nie uznając nieśmiertelności duszy można przyjmować odpowiedzialność za swoją działalność z poprzedniego wcielenia. Zarzut ten podnoszony był często przez hinduistów, którzy przyjmując prawo karmana, wierzyli również w substancjalność duszy. W odpowiedzi buddyści mówili, że życie jest podobne do płomienia lampki oliwnej, który w każdym momencie jest inny, ale stale jest ten sam. Istnienie karmana należy do tych tajemnic buddyzmu, których nie da się objąć rozumem, i które czynią z niego religię; bez tych tajemnic zaś byłby tylko filozofią.
ja ne
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz